Όλοι έχουμε δικαίωμα στη χρήση των δρόμων
Απ’ αυτό εδώ τον ιστότοπο συχνά έχουμε αναφερθεί στα δικαιώματα των χρηστών ποδηλάτου, και ειδικά στους αστικούς ποδηλάτες. Η υποστήριξη αυτή δεν είναι τυχαία. Όλες οι σύγχρονες μελέτες για τα αστικά περιβάλλοντα αναφέρονται στην αναγκη ανακατανομής του δημόσιου χώρου στις πόλεις προκειμένου να υπάρξει δικαιότερη κατανομή στους χρήστες.
Για κάποιους – κάποιοι μας λεν και γραφικούς- χρήστες των δρόμων δεν είναι μόνο οι οδηγοί τετράτροχων, αλλά και οι δικυκλιστές, οι ποδηλάτες και φυσικά οι πεζοί. Οι δυο τελευταίες κατηγορίες θεωρούνται μάλιστα και ευάλωτοι χρήστες του οδικού δικτύου με ιδιαίτερη έμφαση στους ηλικιωμένους και φυσικά τα παιδιά. Διάφορες ενώσεις τέτοιων πολιτών από την ECF, έως και συλλόγους συγγενών θυμάτων τροχαίων, αλλά και σύχρονοι αρχιτέκτονες και σχεδιαστές πόλεων μιλούν για την ανάγκη “ανακατανομής του δημόσιου χώρου”.
Ένα θέμα που προκύπτει από μια πρόσφατη έρευνα του “Οργανισμού για έξυπνες πόλεις” (Agentur für clevere Städte) από το Βερολίνο είναι το δικαίωμα χρήσης των δρόμων όλων των χρηστών. Ακόμα και οι πιο σύγχρονες ευρωπαϊκές πόλεις, όπως το Βερολίνο, είναι ακόμα σχεδιαστικά προσκολημένες στο σχεδιαστικό μοντέλο που θέτει κυρίαρχο το αυτοκίνητο στην πόλη.
Ο προβληματισμός ξεκίνησε από το εξής: το 58% των δρόμων στο Βερολίνο είναι αφιερωμένοι στους αυτοκινητιστές και μόνο το 3% στους ποδηλάτες. Οι ποδηλάτες έχουν αυξηθεί τον τελευταίο καιρό κατά 50% και η τάση χρήσης ποδηλάτου δείχνει αυξητική, ενώ οι χρήστες ΙΧ έχουν μειωθεί κατά 16%. Με το δεδομένο αυτό οι ποδηλατόδρομοι θα έπρεπε ν’ αυξηθούν σ’ ένα ποσοστό 600% προκειμένου να υπάρχει μια δίκαιη αντιμετώπιση των χρηστών του οδικού δικτύου. Δε θα έπρεπε οι ποδηλάτες να έχουν στη διάθεσή τους τις κατάλληλες υποδομές, ιδιαίτερα μάλιστα αφού ο τρόπος μετακίνησης που επιλέγουν είναι φιλικός προς το περιβάλλον, δε συμβάλλει ούτε σε ρύπανση ούτε σε ηχορύπανση, είναι ασφαλής τόσο για τους ίδιους όσο και για τους συμπολίτες τους και σαφώς βελτιώνει τις συνθήκες διαβίωσης σε μια πόλη, αντί να τις υποβαθμίζει; Κάτι τέτοιο εξάλλου θα ήταν αρμονικό με τις διακυρήξεις των τοπικών αρχών που προτάσουν τ’ όραμα μιας οικολογικότερης, πράσινης και ασφαλέστερης πόλης.
Φυσικά η δημιουργία και μόνο ποδηλατόδρομων δεν καθιστά μια πόλη φιλική στους ευάλωτους χρήστες του οδικού δικτύου. Για να μπορεί να θεωρηθεί μια πόλη σύγχρονη και να υπάρξει στην πράξη ανακατανομή του οδικού δικτύου υπάρχουν συγκεκριμένα βήματα που πάντα ξεκινούν από κεντρικό σχεδιασμό και πολιτική βούληση. Συγκεκριμένα παραδείγματα τέτοιων μέτρων είναι:
- Ποδηλατικό πλάνο: σχεδιασμός δικτύου ποδηλατόδρομων και πεζόδρομων που ενώνουν σχολεία, πάρκα, το εμπορικό κέντρο και τους χώρους εργασίας.
- Πληροφόρηση, καμπάνιες και events: καμπάνιες για την οδική ασφάλεια, τη χρήση ποδηλάτου στις μετακινήσεις, προσανατολισμένες στα παιδιά, αλλά και ενημέρωση για το κοινωνικό κόστος της χρήσης του αυτοκινήτου.
- Περιορισμοί στη χρήση ΙΧ: σταδιακή μείωση των θέσεων στάθμευσης στο δρόμο, μείωση ορίων ταχύτητας, παρκόμετρα και κλήσεις σ’ όσους παρκάρουν παράνομα ή σε ποδηλατόδρομους.
- Οδική ασφάλεια: σχεδιασμός και υλοποίηση σχεδίου για την οδική ασφάλεια, συνεχής καταγραφή στοιχείων και μελέτης των δρόμων και των σημείων που συμβαίνουν συχνά τροχαία, παρεμβάσεις και συνεχείς βελτιώσεις.
- Σύνδεση ποδηλάτου και ΜΜΜ: Θέσεις στάθμευσης ποδηλάτων σε σταθμούς μετρό και λεωφορείων, αλλά και ελεύθερη πρόσβαση ποδηλάτων στα ΜΜΜ.
- Συντήρηση οδικού δικτύου: Καλά φροντισμένο οδόστρωμα, χωρίς λακούβες, φρεάτια, σκουπίδια ή άλλες εκπλήξεις έτσι ώστε ο ποδηλάτης να έχει το νου του στην γύρω κίνηση κι όχι στο οδόστρωμα
- Οικονομικά κίνητρα: Φοροαπαλλαγές στους ποδηλάτες, αλλά και στους εργασιακούς χώρους με υποδομές για ποδηλάτες.
Αυτά είναι μερικά παραδείγματα που στην Ελλάδα δεν τα έχουμε δει ούτε καν ακούσει να συζητιούνται επισήμως.
Με αφορμή λοιπόν την εβδομάδα ευρωπαϊκής κινητικότητας που έρχεται και τις δράσεις φωτοβολίδες που πιθανόν για άλλη μια φορά θα δούμε από διάφορες δημοτικές αρχές, ας αναλογιστούμε όλοι τα παραπάνω και περισσότερο αυτοί που ανέλαβαν προσφάτως τα ηνία των δήμων. Και πριν προτρέξει κάποιος νέος δήμαρχος να αρχίσει τα ευχολόγια για αύξηση της χρήσης ποδηλάτου στο δήμο του ή την πεζοδρόμηση δρόμων που έτσι κι αλλιώς θα καταπατούνται από δικυκλιστές και αυτοκινητιστές κλπ κλπ που πολλάκις έχουν ακουστεί ας λάβει υπόψη τα λόγια του σχεδιαστή πόλεων Søren Pind :
“ Πρέπει να το κάνεις άνετο, πρέπει να το κάνεις ασφαλές, πρέπει να δημιουργήσεις ένα περιβάλλον που οι άνθρωποι να θέλουν να ποδηλατήσουν. Και χρειάζεται πολιτική θέληση γι’ αυτό.”
Περισσότερα για τις βιώσιμες πόλεις που κάποιοι ονειρευόμαστε μπορείτε να δείτε εδώ.
Και φυσικά τα παράδειγματα της Νέας Υόρκης, αλλά και της Σουηδίας.
Χριστιάνα Βλαχάκη
sostegr 