Είναι μία απάντηση έτοιμη από καιρό, που σερβίρεται με πονηριά αυτοαπαλλακτική, σχεδόν πάντα χωρίς ίχνος αυτοκριτικής διάθεσης:» Είναι θέμα Παιδείας». Είναι η συνηθισμένη απάντηση του οργάνου της τάξεως σε όποια/ο ταλαίπωρη/ο τολμά να υποστηρίξει τα καταπατημένα δικαιώματα, τα δικά του ή και άλλων, στο δρόμο με αφορμή ένα όχημα μπροστά στη ράμπα, στη διάβαση, πάνω στο πεζοδρόμιο, είτε με αφορμή έναν οδηγό που κινείται με ανθρωποφαγική διάθεση έξω από το σχολείο, που βάφει με τα μάτια του το κόκκινο φανάρι πράσινο, που εκλαμβάνει το στοπ ως «Ελεύθερα περνάτε και μη σταματάτε», τα παραδείγματα άπειρα, καθημερινά. Τόσο καθημερινά που καταντούν φυσιολογικά.
Και αν επιμείνεις, πιέζοντας καταστάσεις και συνειδήσεις, αν είσαι π.χ. ένας γραφικός θηρευτής της δικαιοσύνης ή κάποια/ος που έχασε δικό του άνθρωπο και παρά το βάρος της θλίψης αγωνίζεται να μη χαθούν κι άλλοι άδικα, θα βρεθείς ενώπιον της αποστομωτικής δικαιολογίας για την έλλειψη προσωπικού. Και αν συνεχίσεις, θα εισπράξεις την απάντηση ότι είναι θέμα των ηγητόρων, θέμα πολιτικής βούλησης, μίας βούλησης που είναι καταδικασμένη σε διαρκή καραντίνα.
Αν είναι θέμα Παιδείας, αν κάποιος έχει προικοδοτηθεί με αυτή την εξέχουσα αρετή ή όχι, τότε είναι, υποτίθεται, θέμα τύχης ή ατυχίας. Άρα την παιδεία ή την έχεις ή δεν την έχεις. Εξαρτάται δηλαδή αν διαθέτεις γονίδια τυχερά, σε τι οικογένεια μεγάλωσες, με τι δάσκαλο κάθισες, για να μάθεις δέκα πράματα, σε τι παρέες μετέχεις, σε ποια πολιτεία πορεύεσαι. Εδώ, βέβαια, θα παρατηρήσει κάποιος, χωρίς κατ’ ανάγκη να έχει ασχοληθεί εμβριθώς με το θέμα, ότι τα θύματα των τροχαίων είναι πολλαπλάσια – αναλογικά τουλάχιστον – στην Ελλάδα σε σχέση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Ως φαίνεται, είμαστε κακορίζικοι. Ένας οργισμένος Δίας αντί για κεραυνούς εκτοξεύει αυτοκίνητα και μηχανές με ιλιγγιώδεις ταχύτητες σε άλλους εποχούμενους αλλά και σε άτυχους πεζούς
Παιδεία όμως δεν σημαίνει ηθικολογία, δεν είναι λόγος κενός, αλλά ενέργεια, κίνηση, πράξη, δόσιμο. Παράδειγμα. Σημαίνει υπηρετώ το λειτούργημα στο οποίο έχω ταχθεί, ο ιερέας να μοιράζει απλόχερα παραμυθία, ελπίδα και αλληλεγγύη, ο δάσκαλος να σου μεταγγίζει την αγάπη για τη μάθηση και μαζί ανοιχτοσύνη, ο πολιτικός ένα όραμα μιας κοινωνίας πιο δημοκρατικής που το υπηρετεί με ευλάβεια, προσπερνώντας κομματικά και λοιπά συμφέροντα.
Ένας αστυνομικός υπηρετεί στην πράξη το λειτούργημά του, αν υπερασπίζεται την ειρηνική κοινωνική διαβίωση και προφυλάσσει τους ευάλωτους από τις ορέξεις των πιο δυνατών, αν υψώνεται ως πρότυπο στους νέους, θαρραλέος και αδιάφθορος, αλλά μαζί και δίκαιος. Επ’ ουδενί συμμαχώντας με αυτούς που βρίσκονται στις δύο ή τις τέσσερις ρόδες, είτε εν στάσει είτε εν κινήσει. Αυτό σημαίνει πως δεν βλέπεις τους πεζούς σαν παρείσακτους, σαν αυτούς που ταλαιπωρούν τους καημένους τους οδηγούς να συνεχίσουν την απρόσκοπτη πορεία τους, γιατί βιάζονται…..έχουν τις δουλειές τους. Εξάλλου τι πειράζει; Ο ανάπηρος μπορεί να περιμένει, διότι τον έχει εξασκήσει και ξεσκίσει στην υπομονή η ανάπηρη πολιτεία, το ίδιο και η γιαγιά με το μπαστουνάκι που είναι στο τελείωμα της ζωής της, και η μαμά ή ο μπαμπάς που οδηγάει το καροτσάκι με το μικρό παιδί, για να τριφθεί σταδιακά με την αισθητική και ηθική της πόλης. Δεν τους μπορείς αυτούς τους κακομοίρηδες. Σχεδόν τους αντικρίζεις με βδελυγμία αυτούς τους επαίτες της προσοχής σου, της επιείκειάς σου και της προσδοκώμενης αυστηρότητας προς τους εποχούμενους.
Και όμως φίλε της Τροχαίας, μπορείς να κάνεις την υπενθύμιση σε αυτόν που είναι λίγα μέτρα πριν από την ανομία, να επιδόσεις την κλήση στον παραβάτη, να δώσεις την προτεραιότητα στους πεζούς και ιδιαίτερα στους πιο ευάλωτους χρήστες του δρόμου. Μπορείς να επέμβεις αποφασιστικά, όταν ο συνάδελφός σου κάνει κατάχρηση εξουσίας, να ζητήσεις παραπάνω προσωπικό, αν η αδικία ξεχειλίζει και δεν μπορείς να την κουμαντάρεις, αλλά και να αναζητήσεις και να συνεργαστείς με συλλόγους που έχουν αφιερωθεί στην οδική ασφάλεια και τα δικαιώματα των πεζών. Και τα λοιπά.
Και να γίνεις παράδειγμα με την οδική συμπεριφορά σου, στο τιμόνι του αυτοκινήτου ή της μηχανής είτε είσαι σε υπηρεσία είτε εκτός υπηρεσίας (έγγραφο του αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ, για διανομή εσωτερική, βεβαίως, επισημαίνει το πρόβλημα της συχνής εμπλοκής αστυνομικών με τα υπηρεσιακά αλλά και τα ιδιωτικά οχήματά τους σε τροχαίες συγκρούσεις και λόγω των συχνών παραβιάσεων του Κ.Ο.Κ, ΒΉΜΑ, 2 Ιουλίου 2020.) Και αν συμβεί το απευκταίο, είσαι υπεύθυνος εις διπλούν, και ως οδηγός και ως δημόσιος λειτουργός, και εδώ θα φανεί πόσο αξιοπρεπής είσαι. Όχι συγκάλυψη. Ανάληψη ευθύνης πέρα για πέρα. Άλλωστε ακόμη και αν σκοτώσεις με το όχημά σου, ακόμη και αν το φταίξιμο είναι ολότελα δικό σου, ακόμη και αν έχεις εγκαταλείψει το θύμα σου, μην έχεις φόβο κανένα, δεν πρόκειται να περάσεις ούτε μία μέρα στη φυλακή!!! Το εγγυώνται αυτό η ελληνική κακο-νομοθεσία και η α-δικαιοσύνη σε αυτή την περίπτωση τουλάχιστον. Το διαβόητο άρθρο 43 του Κ.Ο.Κ θα πρέπει να είναι αναρτημένο σε περίοπτη θέση, βεβαιότατα με κορνίζα χρυσή, στα γραφεία των διαφημιστικών, των αυτοκινητοβιομηχανιών και λοιπών.
Οι πολίτες έχουν την αξίωση από το κράτος να κάνει περισσότερα, αφού αποστολή του, υποτίθεται, είναι να υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον. Το κράτος άλλωστε έχει στη διάθεση του τους ειδικούς προληπτικούς και κατασταλτικούς μηχανισμούς και γενικώς τα μέσα. Και έχει την υποχρέωση να δράσει προληπτικά, πριν πέσει ο σπόρος ή εάν έχει εμφανιστεί το πρόβλημα, να το κόψει στη ρίζα του και να βρίσκεται συνεχώς σε εγρήγορση για τις παραφυάδες. Ο πολίτης δεν έχει παρά μόνο το ψηφαλάκι του, το τηλεφωνάκι του, ένα email, για να κάνει τη διαμαρτυρία ή την καταγγελία, να αποστείλει το γενικό ή συγκεκριμένο μήνυμά του, με την ελπίδα πως ίσως κάπως, κάπου, κάποτε θα εισακουστεί.
Πόσα θύματα έχουμε ετησίως στο πανεπιστήμιο και πρέπει επιτακτικώς να υπάρχει αστυνόμευση;
Πόσα θύματα έχουμε δεκαετίες τώρα στην άσφαλτο και πρέπει επιτακτικώς να υπάρχει αστυνόμευση και γενικά να εφαρμοστεί από το ελληνικό κράτος το στρατηγικό σχέδιο vision zero (κανένα θύμα στην άσφαλτο) που έχει δώσει θαυμαστά ανθρωποσωστικά αποτελέσματα σε όποια χώρα με συνέπεια υλοποιήθηκε;
Κατά τα άλλα είναι θέμα Παιδείας και όχι:
Υ-ΠΟ-ΚΡΙ-ΣΙ-Α
Υποκρισία, γιατί και δεν κάνεις κάτι για τη δικιά σου Παιδεία ( άρα είναι και θέμα Παιδείας από την δική σου πλευρά ) και σε βολεύει να επικαλείσαι την α-παιδευσία των άλλων και επιλεκτικά να αποφασίζεις ποια αδικία να καταπολεμήσεις (συχνά με τρόπους υπό αμφισβήτηση) και ποια να απαξιώσεις ( που μπορεί να στηρίζεται σε δεδομένα αναμφισβήτητα).
Η βάρβαρη, παρενοχλητική, κακοποιητική συμπεριφορά απέναντι στους άλλους οδηγούς ή τους πεζούς που έχει καταντήσει συνήθεια, όχι μόνο διευκολύνει αλλά και ενθαρρύνει ανάλογες συμπεριφορές και στους άλλους χώρους, τους πίσω από τις πόρτες και τα κλειστά παράθυρα, εργασιακούς ή οικιακούς. Ισχύει και προς την αντίθετη κατεύθυνση: δηλαδή από τους χώρους αυτούς στο δρόμο.
Βαγγέλης Δήμας, εκπαιδευτικός μέλος της Κίνησης ΠΕΖΗ
Υ.Γ. Δύο οι αφορμές για το κείμενο: το άρθρο του Παντελή Μπουκάλα «Το ανθρωπίνως δυνατόν», 18/2/2021 στην Καθημερινή και το τροχαίο με θύμα το νέο παιδί, τον Ιάσονα, στη Βουλή στις 12/3/2021.Το περιεχόμενό του στηρίχθηκε στην εμπειρία μου ως βετεράνου πεζού και σε δημοσιεύσεις του συλλόγου SOS ΤΡΟΧΑΙΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ.
Τhe elephant Celebes , Max Ernst 1921
